Wat is videocodec AV1?

Weg met de licentiesores!

Grote hardwarejongens als Intel en AMD werken samen met softwarepartijen als Netflix, Google en Microsoft aan de royaltyvrije codec AV1. Dit jaar ga je die naam vaak tegenkomen. Wat is AV1 precies?

Wat is videocodec AV1?

Weg met de licentiesores!

Een aantal organisaties was aan de ene kant het gedoe om royalty's aan patentbezitters zat en aan de andere kant zocht de groep naar een moderne compressiestandaard voor videostreaming. Je herinnert je wellicht nog de strijd tussen het patentrijke H.264 en open source VP8? Dat soort schermutselingen moet achterblijven in de jaren tien. De opvolger van VP9 is AV1 en deze keer gloort er brede ondersteuning aan de horizon.

Onder meer Mozilla, Nvidia, Google, Microsoft en Netflix richtten samen de Alliance for Open Media (AOM) op om een rechtenvrije nieuwe standaard te ontwikkelen. Inmiddels hebben ook partijen als VideoLAN (bekend van VLC), Hulu en Vimeo zich aangesloten bij de AOM. In maart vorig jaar werd de standaard officieel gepresenteerd.

Weg met licentiesores

Met eerdere codecstandaarden als H.264 zaten fabrikanten opgescheept met de licentiëring van een hoop patenten die waren ondergebracht bij 'patentbedrijf' MPEG LA. Dat klinkt misschien als een conflict Uit Den Ouden Doosch, maar enkele maanden geleden won MPEG LA nog een grote patentzaak in Duitsland tegen Huawei en ZTE, waardoor de fabrikanten gedwongen waren om een licentie af te nemen of zich anders terug te trekken uit het land.

AOM wil vooral een einde aan de onoverzichtelijke complexiteit van licenties in codecs. Het product dat uit die samenwerking van de hardware- en softwarepartijen in de AOM is voortgekomen heet AV1 met deels een BSD 2-licentie en deels een eigen licentie van de organisatie. Het idee van de licentiëring van AV1 is dat het royalty-vrij en open is.

Dat klinkt goed op papier, maar je kunt er gevoeglijk vanuit gaan dat bedrijven die patenten bezitten op videocodectechnologie (we hebben vast nog niet voor het laatst gehoord van MPEG LA) druk zullen zetten op AOM vanwege het 'lenen' van zekere basisbeginselen of resten van technologie waar ze het octrooi van bezitten. Het moet dus nog blijken of we met AV1 verlost zijn van die eeuwige patentenstrijd.

Cross-platform én efficiente compressie

De codec is dus niet eens zozeer bedoeld als bandbreedteverbeterende compressietechnologie ten opzichte van andere versies, maar vooral als oplossing voor licentiesores. Tegelijkertijd pakt de AOM de handschoen op om ervoor te zorgen dat de nieuwe standaard een aardige technische verbetering is ten opzichte van eerdere codecs. AV1 moet de cross-platform compatibiliteit van AVC combineren met de betere compressie van HEVC.

AV1 komt uit verschillende benchmarktests met een verbetering van ongeveer 30 procent ten opzichte van open oudere broer VP9 en H.265/HEVC. AV1 moet een betere beeldkwaliteit bieden op lagere bitrates dan de concurrentie. Uit tests van multimediabedrijf Bitmovin blijkt dat AV1 beter presteert dan alle ander codecs met dezelfde bitrate-instellingen.

Facebook, Prime Video, Netflix en meer

Dat is te danken aan onder meer een design dat voor hardware is geoptimaliseerd. Dat betekent natuurlijk wel dat de hardware de codec moet ondersteunen. Chipmakers als Intel en AMD moeten dus ook aan de bak. De chipsets die de komende maanden verschijnen hebben ondersteuning voor HEVC nog ingebakken, maar snelle hardwarematige ondersteuning voor AV1 ligt voor de hand omdat de organisatie ook leden heeft als Intel, Nvidia en Samsung. Zodra chipsets op schaal AV1 gaan gebruiken, gaat het in sneltreinvaart.

De softwarematige ondersteuning van belangrijke videospelers is er namelijk al, wat logisch is gezien de bezetting van AOM: VLC, Firefox en Chrome bevatten al AV1 en projecten als FFmpeg en MKV-library's MKVToolNix ondersteunen de codec ook al. Andere partners van het project zijn Twitch, Amazon Prime Video, Netflix, Hulu en Facebook, dus met de softwarematige ondersteuning zit het alvast goed.