De tijd van sociaal netwerken ligt bijna achter ons. Ik heb het daarbij over het online netwerken via Facebook, Twitter, LinkedIn, Google+, YouTube, Pinterest, Instagram, Tumblr, Flickr, Reddit, of een andere en verbindingen te maken met vrienden, kennissen en collega's, of zelfs om te verbinden met mensen die je voorheen niet kende.
Gedrag verandert
Elk netwerk bood iets anders. Twitter was een site voor 'microblogs', bij LinkedIn ging het om het vinden van een baan, Pinterest was een online prikbord, Instagram en Flickr fotosites, Tumblr een blogplatform, Reddit een site om websites te markeren en Google+... Wie weet wat Google+ eigenlijk was? Want laten we eerlijk wezen: Facebook was het enige grote sociale netwerk. Het is zelfs de naam van een film over Facebook: The Social Network.
Ik heb het hier niet over de sites an sich, maar vooral over het gedrag van de gebruikers. Sociaal netwerken was de dominante activiteit voor deze platforms. Het ging dus om het leggen van contacten en het delen van eigen ervaringen, meningen, roddel en kattenfoto's.
Trend naar privé
Niet zo lang geleden was de activiteit van sociaal netwerken het middelpunt van ons universum. De term 'social' was taalkundig sterrenstof dat op magische wijze alledaagse saaie activiteiten in iets relevants veranderde. Ik wil al die social networking-experts niet ontmoedigen, maar die dagen liggen binnenkort achter ons vanwege drie dingen.
De eerste trend is de beweging naar berichtendiensten. Inderdaad, die millennials waar je altijd maar van hoort gaan liever voor een berichtenapp als Snapchat dan een sociaal netwerk als Facebook. De redenen daarvoor zijn wellicht dat chats privé, dringender en tijdelijker zijn dan Facebook-posts.
Een chatbericht gaat niet breder dan de bedoelde ontvangers. Je richt het meestal op een kleine groep individuen en de grote groep wordt expres uitgesloten als potentiële ontvanger. Met een app voelt het alsof je iets verzendt in plaats van post en dat lijkt een belangrijke drijfveer te zijn van die verandering.
Social media vs. netwerken
Ten tweede gebruikten mensen sociale netwerken voor de afleiding, maar social media-sites zijn veel groter dan wat vrienden en familie posten. Tegenwoordig koppelen we naar artikelen, games, podcasts, YouTube-video's en meer.
Het derde verschijnsel dat het relevantieverlies van sociaal netwerken onderstreept is... Social media. De meeste mensen zien het verval van sociale netwerken niet, omdat ze het verschil tussen sociaal netwerken en het gebruik van social media niet inzien. Er is een belangrijk verschil: bij sociaal netwerken draait het om persoonlijke content, bij social media om professionele content.
Hierna: Sociale netwerk-sites zien de bui al langer hangen en verschuiven de focus.
Het delen van social media - (semi-)professioneel geproduceerde video's, artikelen, podcasts en foto's - vervangt steeds meer het delen van persoonlijke content over het eigen leven. Je kunt bijvoorbeeld dit artikel delen op Facebook, LinkedIn, Twitter of Google+ met de knoppen hier linksboven. Dat zijn social media en dit heeft weinig te maken met sociaal netwerken.
Twitter verlaat sociaal netwerken
Een voorbeeld ter illustratie: Twitter publiceert zijn app sinds vorige week in een andere categorie in de App Store. Eerst stond het onder de categorie 'sociaal netwerken', maar daar is de app nu uit verdwenen. Nu staat het onder de categorie 'nieuws'. In één klap ging Twitter van de vijfde plek in de categorie 'sociaal netwerken' naar de een na populairste nieuws-app (alleen overschaduwd door NU.nl).
Die zet herdefinieert Twitter: het is geen microblog-platform waar mensen met elkaar verbinden om over hun levens te praten, maar het is een plek waar mensen over nieuwe dingen horen. Twitter zegt dus dat het platform niet draait om sociaal netwerken, maar om social media. Die zet had het bedrijf waarschijnlijk niet gedaan als het idee van sociaal netwerken relevant bleef.
Facebook verschuift focus
Facebook blijft koning in Twitters voormalige categorie. Maar als je kijkt naar welke stappen het bedrijf de afgelopen jaren heeft genomen, zie je dat ook hier de nadruk niet op sociaal netwerken ligt.
Laten we beginnen met de aankopen. In de afgelopen twee jaar heeft Facebook een populaire berichtenapp gekocht (WhatsApp), een virtual reality-bedrijf (Oculus VR), een dronemaker (Ascenta), een fitness-app (Moves), een paar augmented reality-bedrijven (Pebbles en Surreal Vision) en andere bedrijven die weinig met sociaal netwerken van doen hebben.
Facebook onthulde zelfs een apparaat met 17 camera's om video's in 360 graden te kunnen schieten. Dat gaat natuurlijk niemand gebruiken om een statusupdate te posten. Verder zou het bedrijf werken aan een stand-alone app die functioneert als Snapchat. Het zou een soort camera-app zijn om berichten te sturen met Facebook als back-end. In plaats van de timeline te openen met berichten van vrienden en familie, opent de app de camera om iets te delen.
Passieve Facebookers
Wat vooral interessant is hieraan is dat het ontworpen is om te reageren op de groeiende passiviteit van Facebook-gebruikers die weinig tot niets plaatsen. De Wall Street Journal schrijft dat Facebook zich zorgen maakt over deze trend. "Veel gebruikers kijken nog meerdere malen per dag op de site, maar delen steeds minder foto's, video's en updates over hun eigen leven." Met andere woorden, er wordt minder sociaal genetwerkt.
Op de laatste pagina: Iedereen doet zijn best om jouw aandacht op te eisen.
Facebook stort zich behalve op berichten, quantified self, virtual- en augmented reality, ook op chatbots, AI, drones, satellieten, e-commerce, gaming en meer. De belangrijkste motivatie is om gebruikers op het platform te houden en een van de manieren om dat te doen is door mensen te bewegen om foto's en video's te plaatsen.
Content is king
Ook probeert Facebook te beklijven door uitgevers en contentmakers aan te spreken, bijvoorbeeld met een initiatief als Instant Articles. Zelfs nu persoonlijke posts dalen op het platform, stijgen de berichten die door professionals worden gemaakt. Maar dat valt dus niet onder sociaal netwerken.
Facebooks initiatieven om content te publiceren is een draai voor het bedrijf dat groot werd als site die ging om het bouwen van een sociaal netwerk, tot eentje waarbij het gaat om het delen van mediacontent. Uit business-oogpunt maakt het voor de uitbater allemaal niet uit: het doel van Facebook is om gebruikers vast te houden en advertenties af te leveren.
Maar tegelijkertijd werkt Facebook mee aan de trend om sociaal netwerken te ontmoedigen, door andere diverterende activiteiten als video's, artikelen, games, et cetera op de voorgrond te plaatsen. Hierdoor houden gebruikers zich minder bezig met sociaal netwerken.
Jouw aandacht trekken
Alles verandert voortdurend, maar wat niet is veranderd, is dat we in een economie zitten die gebaseerd is op interesse. Aandacht is nu een waardevolle resource. Allerlei bedrijven gaan de strijd aan om jouw aandacht te grijpen en als resultaat levert dat allerlei sites, diensten en apps op die er op alle mogelijke manieren aan werken om je aandacht zoveel mogelijk op te eisen.
Bedrijven gooien daarom veel resources in R&D voor bots, games en andere digitale middelen die de aandacht van mensen kunnen grijpen. Contentmakers evolueren met artikelen, video's, foto's en podcasts die verslavender zijn en gericht zijn op het wekken van jouw interesse.
Maar familie en vrienden maken die contentevolutie niet door en statusupdates worden niet interessanter. Sociaal netwerken wordt daarmee ingehaald door professionele inzet van sociale kanalen. Die interesse-economie draait om het recht van de sterkste en je tante met haar politieke klaagzang of oom met kattenfoto kunnen de professionele interessevangers niet bijbenen.
Grens in zicht
Sociaal netwerken blijft wel bestaan, maar de grens over hoe je algoritmes kunt tweaken en content aanpast om de aandacht op te slokken, is bijna bereikt. Voormalige sociale netwerk-sites richten zich daarom op interessegebaseerde nevenactiviteiten die daar niets meer mee te maken hebben. Dat proces blijft zich doorzetten tot persoonlijk delen iets van het verleden is.
Dus hier is een laatste status-update voor sociaal netwerken: 'Sociaal netwerken is passé.'
Facebook heeft zich samen met enkele andere bedrijven gestort op Internet.org: een plan om betaalbaar internet naar de massa te brengen. Facebook ziet connectiviteit en aanverwante activiteiten als raison d'être.
Blij dat het stopt. Ik was er allang klaar mee.
Na deze zin:"Niet zo lang geleden was de activiteit van sociaal netwerken het middelpunt van ons universum." ben ik gestopt met lezen... wat een flauwekul.
Reageer
Preview