Waarom netneutraliteit in de VS belangrijk is voor ons

Sneuvelen van FCC-regels heeft nare gevolgen - ook voor Europa.

Het schrappen van regels over internetverkeer in de VS is helaas geen ver-van-mijn-bed-show. De impact die dit gaat hebben op webdiensten is wereldwijd voelbaar en het geniepige is dat dit in eerste instantie vooral voordelen lijkt op te leveren.

Waarom netneutraliteit in de VS belangrijk is voor ons

Sneuvelen van FCC-regels heeft nare gevolgen - ook voor Europa.

President Trump is fel tegenstander van netneutraliteit, zo maakte hij tijdens zijn campagne al bekend. Hij vindt dat het de vrije markt frustreert en providers onterecht benadeelt. Hij noemde de nieuwe regels van telecomtoezichthouder FCC een 'machtsgreep van bovenaf' die erop gericht was conservatieve media de mond te snoeren. Toen hij aantrad als president was een van zijn acties in de eerste maand om een nieuw hoofd van de FCC aan te stellen.

Dat werd Ajit Pai, voormalig topjurist bij provider Verizon, een van de grote providers die zich (overigens met succes) hand en tand verzette tegen een eerdere poging van de FCC om verkeer vrij te houden van providerbemoeienis. Dat was een duidelijk teken dat de nieuwe president werk zou maken van zijn belofte om de FCC-regels te schrappen die het providers verbiedt het ene verkeer boven het andere te stellen.

Einde netneutraliteit

Het schrappen van de regels is controversieel. Er is al een massaal protest geweest in de VS afgelopen zomer, gesteund door grote techbedrijven als Google, Facebook en Mozilla. Verder was er een consultatie van de FCC, die op grote schaal zou zijn gemanipuleerd door bots die zich uitspraken tegen netneutraliteit. Er waren 22 miljoen reacties ingediend, maar daarvan waren niet eens 4 miljoen uniek, zo stelden onderzoekers. Met het weglaten van de bots, zou je uitkomen op 95 procent reacties van burgers die vóór netneutraliteit zijn.

De FCC maakte gisteren - vlak voor Thanksgiving nu de meeste Amerikanen met familie bezig zijn - bekend dat de gewraakte regulering op de schop gaat (PDF). Officieel zou je zeggen dat er nog een kans is dat het finale oordeel vermeden kan worden, aangezien er nog een officiële stemronde volgt op 14 december. Maar dat is volgens de meeste analisten slechts een formaliteit: van de vijf commissieleden zijn er drie tegen netneutraliteit. De twee voorstanders zullen hoogstwaarschijnlijk tijdens het stemmen het onderspit delven.

Bundeling

Amerikanen maken zich zorgen dat het verdwijnen van netneutraliteit leidt tot duurdere pakketten voor internetgebruikers. Business Insider haalt een voorbeeld aan van Portugal met bundels bovenop 'basisdata', met bijvoorbeeld een social pakket voor apps van sociale netwerken, een streamingbundel voor diensten als Netflix of Hulu, of een berichtenpakket voor apps als WhatsApp en Skype.

Die bundeling levert een probleem op voor de hele techsector in de zin dat het concurrentie in de kiem smoort. Als (een deel van) 325 miljoen Amerikanen zich abonneren op een bundel met Netflix en Hulu, blijven dat de grote videospelers. Een dienst met een interessantere catalogus of betere kwaliteit, zelfs eentje die uit Europa zou komen, zou zonder stevig gelobby bij providers onder de basisdata vallen.

Status quo

In het ergste geval, zouden providers zelfs lage capaciteit leveren met de de basisverbinding en investeren in verbeteringen ten faveure van de premiumbundels. Dat zou betekenen dat het voor nieuwkomers al helemaal geen doen is om nog te concurreren, want je zou een haperende en constant bufferende streamingdienst lanceren. We krijgen dan te maken met een bevriezing van techspelers die we op dit moment hebben. Dat pakt slecht uit voor consumenten en uiteindelijk de economie als geheel omdat de motivatie om te innoveren volledig ontbreekt.

Zelfs als we in Europa onze eigen weg banen met andere, eigen webdiensten die wél de grote spelers in Amerika qua innovatie voorbijstreven, betekent dat een groot marktverlies voor potentiële aanbieders: 325 miljoen gebruikers die onbereikbaar zijn. Hopelijk valt dit uiteindelijk mee. Als een Europese streamingdienst evolueert terwijl een Amerikaanse stilstaande partij keihard wordt ingehaald, zal zo'n aanbieder flink kunnen groeien in markten waar webverkeer is gevrijwaard van 'cable company fuckery'.

Nederlandse neutraliteit

Maar er is nog een tweede probleem dat veel geniepiger is. In Europa staat netneutraliteit ook onder druk, onder meer door aanhoudend gelobby. In Nederland hebben we een probleem met onze striktere regels die dreigen te verdwijnen, omdat in het model van de EU ruimte is gemaakt voor zero-rating: het vrijwaren van bepaald verkeer voor tarifering. Zo kan een provider een databundel aanbieden waar Spotify niet voor meetelt en klanten in de trein zonder zorgen over het dataplafond muziek kunnen streamen.

Dat idee is een achterdeur om netneutraliteit te omzeilen. Zo kun je alsnog pakketten opstellen met als langetermijneffect dat concurrentie stilvalt. Dat wilde Nederland niet en in onze telecomwet staat strikt omschreven dat je geen enkel verkeer mag bevoordelen ten opzichte van ander en daarmee is zero-rating de pas afgesneden. Zou je zeggen. T-Mobile maakte bezwaar en kreeg gelijk van de rechter, omdat de leidende Europese wetgeving zero-rating niet verbiedt.

Gratis - wie wil dat nou niet?

Reken maar dat lobbyisten en andere stakeholders het verdwijnen van de Amerikaanse netneutraliteit zullen aangrijpen. Verhalen van de 'positieve klantervaring' die je de komende jaren gaat krijgen zullen ongeïnformeerde mensen ongetwijfeld over de streep trekken. Goedkopere bundels en gratis diensten - wie wil dat nou niet? De echt kwalijke langetermijneffecten - de status quo van spelers, vermorzelde concurrentie en een gebrek aan innovatie - merken we pas later. Als we niet waakzaam blijven, is het dan te laat.