Dit jaar kwamen fabrikanten HP en Dell met Chromebooks die vooraf zijn voorzien van Chrome Enterprise. Niet alleen hebben deze een zakelijke licentie, er is meer beheerfunctionaliteit voor systeembeheer, de hardware is aanpasbaar, fabrikanten bieden gekoppelde Enterprise-platforms als VMware's Wokspace ONE en er is zakelijke ondersteuning van de apparaten beschikbaar.
Google en partners zetten duidelijk in op het bedrijf. Grotere zakelijke leveranciers als Microsoft en Apple hoeven zich op korte termijn waarschijnlijk niet bedreigd te voelen door de zetten van Google, maar de Chrome OS-uitbater speelt al jaren een spel voor de lange termijn dat nog best wel eens zijn vruchten zou kunnen afwerpen. Hier volgt de geschiedenis van Chrome OS tot nu toe om te zien hoe dat volgens Google en diens hardwarepartners zou moeten werken.
Stap 1: Begin met iets nieuws
Even terug naar 2011. Al een paar jaar hoorde je van Chrome OS, dat een besturingssysteem zou zijn voor nieuwe 'netbooks'. Een open source-besturingssysteem a la Linux voor een hardwarecategorie waar men al toch al niet warm voor liep? Dat riep de nodige kritiek op bij analisten die zich afvroegen wat Google in vredesnaam had geslikt.
Inderdaad, het was een vreemde propositie. De vroege Chromebooks waren in principe apparaten met enkel cloudfeatures en was daarmee simpelweg te vroeg geboren. We werkten toen wel eens met Chrome OS, wat prima functioneerde als je in de buurt was van een wifi-netwerk, maar onderweg kon je helemaal niks meer. Bedenk dat dit ook een tijdperk was waarin providers niet gediend waren van 3G-hotspotfunctionaliteit en het nog lastig was om te tetheren via een mobiele verbinding.
Dat werd al beter met de toevoeging van offline opslag. Als je een Google Documenten-pagina bewerkte, kon je hem ook offline opslaan om bijvoorbeeld verder te werken in de (toen nog wifi-loze) trein. Zodra je dan weer verbinding had met een netwerk, werd de offline versie naadloos gesynchroniseerd en werkte je zonder dat je iets merkte verder aan waar je gebleven was.
Toch leek er weinig animo te zijn voor de 'cloudnetbook'. Zelfs vergeleken met Linux op de pc - waar het jaar van Linux op de desktop nog even op zich laat wachten - had Chrome OS een verwaarloosbaar marktaandeel van ver onder de één procent. Consumenten lieten de Chromebook vrijwel links liggen, maar Google richtte zich ondertussen op een ander marktsegment en had een interessante propositie.
Stap 2: Richt je op het onderwijs
Officieel was de Chromebook gericht op consumenten toen de eerste generatie van de apparaten van fabrikanten als Acer, Lenovo en HP verscheen. Maar de meeste consumenten zoeken, zo blijkt ook wel uit het Windows RT-fiasco, naar apparaten waar ze hun bestaande software op kunnen draaien. Niet voor niets waarschuwen online winkels vandaag de dag nog steeds specifiek bij de verkooppunten dat Chromebooks geen Windows-applicaties kunnen draaien.
Onofficieel ging Google voor een andere tactiek: het aanbieden van Chromebooks aan onderwijsinstanties. Die kon je verleiden op het prijspunt alleen al (maar er is meer). Omdat het een cloudgebaseerd besturingssysteem is, zijn lokale resources een stuk minder relevant en maakt het voor het gebruik niet veel uit of je bijvoorbeeld een Celeron of i7 gebruikt. Ook hoeven OEM's geen licentiekosten te betalen voor het gebruik van Chrome OS, in tegenstelling tot Windows.
Fabrikanten van Chromebooks kunnen daarom een heel goedkope machine in elkaar draaien waardoor een verkoper bij een onderwijsinstelling aanklopt met: "Wat heb je liever, een klaslokaal met laptops voor twintig kinderen voor een totaal van 20.000 euro, of een klaslokaal met laptops voor twintig voor 4000 euro?" (Los van alle volumedeals, natuurlijk.)
Een aantrekkelijk tweede punt voor onderwijsinstellingen is ook de security van het systeem. Google heeft geleerd van Android in de zin dat er bij Chrome OS is gekozen voor een harde leidende hand. Fabrikanten kunnen geen eigen skins of bloatware toevoegen, Google bepaalt hoe de software eruit ziet en het bedrijf heeft het hele updateproces in de hand. Dat betekent snelle en regelmatige patches, en elke twee á drie weken een hele nieuwe versie van het OS - ongeacht welke OEM de Chromebook heeft geproduceerd.
Ook worden apparaten veel langer ondersteund: Google belooft 78 maanden ondersteuning vanaf het verschijnen van de chipset. Dus de teller van meer dan zes jaar geldt voor de onderkant van de Chromebook, als fabrikanten besluiten om een Chromebook te bouwen bovenop een oude chipset, is de ondersteuning korter. Nou doet een OEM dat in de regel niet, maar een winkel kan nog een oude op de plank blijven liggen Chromebook als nieuw in de markt zetten, waardoor een 'nieuw' model nog steeds slechts een jaar kan worden ondersteund. Dat is dus even opletten bij aanschaf.
Een derde aantrekkelijk punt voor scholen is Google's aanpak met programma's die zich speciaal op docenten en leslokalen richten. G Suite for Education is niet alleen een set aan Google-applicaties die je kent van andere platforms (Documenten, Google Agenda, Gmail, et cetera) maar bevat ook tools die zich richten op docenten. Met diverse softwarepakketten kunnen leraren proefwerken maken, lesmateriaal beschikbaar maken, helpen om lessen in digitale weerbaarheid te geven, leren programmeren, kunnen ouders feedback geven of toestemming verlenen voor bepaalde opdrachten, en nog veel meer.
De tactiek lijkt zijn vruchten af te werpen. Als je de cijfers wereldwijd bekijkt is Chrome OS nog steeds een heel kleine partij - wereldwijd kwam het OS in september uit op een marktaandeel van een schamele 0,37 procent, zo blijkt uit cijfers van Net Applications - maar in het onderwijs groeit de aanwezigheid van Chrome OS. Volgens marktvorser IDC waren er reeds in 2016 al meer Chromebooks in het onderwijs in de VS te vinden dan macOS-machines.
Ook in Nederland zien we een opmars van de Chromebook in het onderwijs. In 2013 zag je al Nederlandse pilotprojecten, inmiddels is de Chromebook een vereiste bij meerdere onderwijsinstellingen in ons land. We hebben helaas geen exacte cijfers voor je over de totalen en verhoudingen ten opzichte van andere besturingssystemen hier, maar we vonden moeiteloos tientallen onderwijsinstellingen in Nederland waar de Chromebook wordt vermeld bij de vereiste schoolspullen.
Stap 3: Maak de schoolgebruiker ook privé geïnteresseerd
De thuismarkt blijft een sector waar Google zich op richt, want als je de onderwijstak te pakken hebt, maar kinderen kunnen privé beter uit de voeten met hun iPad of Windows-pc, gaat je langetermijnstrategie van onderwijs naar bedrijfsleven niet zo goed werken als je hoopt. Daarom zie je dat Google veel aandacht heeft geschonken aan het klaarstomen van Chrome OS voor werk buiten web-apps en cloudtoepassingen en vooral de laatste jaren zie je daar veel ontwikkelingen in.
Want de klacht was: Chrome OS is prima om te werken met de browser en een tekstverwerker, maar voor meer moet je bij Windows, macOS of Linux zijn. Wil je grafische bewerkingen doen? Niet op je Chromebook. Wil je legacy-applicaties draaien? Niet op je Chromebook. Nieuwe games spelen? Niet op je Chromebook. De techmedia verklaarden de Chromebook vaak als een hebbedingetje voor techies ("een browser met een laptopkastje er omheen") maar minder geschikt voor een groot publiek.
Daar kun je al je vraagtekens bij zetten. Hoeveel familieleden ken je die zwaar grafisch werk verrichten? Gaat je oom aan de slag met grote softwarepakketten die niet als web-app beschikbaar zijn? De meeste mensen - die niet gamen op een desktopplatform tenminste - gebruiken hun pc, laptop of tablet voor webgebaseerde taken als e-mailen, gebruiken van social media, streamen van muziek of films, browsen op het web en documenten bewerken. Doorsnee taken die al prima konden op een Chromebook.
De reden dat die doorsnee gebruiker wegbleef, zal eerder te maken hebben met gewenning aan een traditionele aanpak. De gemiddelde gebruiker wil aan de slag met programma's als Outlook, Office, Spotify, Netflix en applicaties die ze aantreffen op het internet. Dat het allemaal net zo goed kan via een webinterface, betekent niet dat dit een logische keuze is voor veel mensen. Van nature houden we niet van verandering en doen we dingen graag zoals we ze gewend zijn.
Vandaar de stap in 2016 om Google Play toe te voegen aan Chromebooks, zodat gebruikers de Android-applicaties die ze gewend waren te gebruiken. Dit opende de deur voor features die je niet hebt in webinterface van bepaalde diensten, denk aan het downloaden van content via Netflix. Met de app konden ook Chromebook-gebruikers video's binnenhalen via de wifi-verbinding om onderweg te bekijken. Het zorgde er ook voor dat gebruikers aan de slag konden met lokale applicaties, zoals ze van hun smartphone gewend waren.
Google deed dat door een Android-runtime voor Chrome te gebruiken (ARC) en die diep in Chrome OS te verwerken. De nieuwere versie startte een container om Android-applicaties te draaien en sprak vervolgens native functies aan. De gecontaineriseerde sandbox-aanpak zorgt ervoor (in theorie althans) dat Chrome OS verschoond blijft van de beveiligingsissues die gepaard gaan met het openleggen van een platform voor ontwikkelaars van allerlei allooi.
Helemaal ideaal werkt dat niet. Sommige Play Store-applicaties zijn simpelweg niet beschikbaar en bepaalde apps zijn wel functioneel, maar schalen slecht en zijn niet prettig te gebruiken op een laptop-formfactor. Dat doet allemaal een beetje denken aan de tijd dat je Android 2.3 op een vroeg Android-tablet probeerde te draaien, vlak voor Google eventjes de mist in ging met een aparte tablet-versie van het OS. Google corrigeerde dat overigens met versie 4, wat een "één Android om allen te regeren" idee was.
Maar dat terzijde. Google lijkt voornemens te zijn om de manier waarop Android-apps worden aangesproken op de schop te nemen, door voortaan alles via een virtuele machine te voeren. Daarmee worden voortaan apps volledig geïsoleerd, kunnen ze gebruikmaken van de securityfeatures van het hostplatform en kunnen ze eenvoudig worden hersteld naar hun basisversie als er iets misgaat.
Dit VM-plan zit nog in een vroege fase, dus we moeten nog zien of Google dit doorzet, maar het zou onder meer betekenen dat je niet meer afhankelijk bent van enkel het aanbod van Google Play voor applicaties (in het aanbod op Chrome OS ontbreekt het een en ander vergeleken met de varianten voor Android) en dat de beveiliging naar een hoger niveau wordt getild - iets wat Google vast wenst te benadrukken gezien de reputatie van Android-apps.
Stap 4: Zorg dat bedrijven er klaar voor zijn
De strategie richting het onderwijs betekent dat er straks een generatie aan werknemers de markt op stroomt die heeft leren werken met Chromebooks. Dit zijn mensen die apps als Documenten en Gmail beter kennen dan Word of Outlook. Dit is hetzelfde effect als eind jaren 80 begin jaren 90, toen mensen de productiviteitssoftware van Microsoft hanteerden en bedrijven vaker als vacature-eis ("kennis van Word" in plaats van "ervaring met WordPerfect") opnamen. Betekent dit dat Chrome OS straks Windows vervangt? Niet noodzakelijkerwijs, maar als Google hier op wil spelen, moeten ook bedrijven worden klaargestoomd voor ondersteuning.
Want stel dat in de nabije toekomst dat langetermijnplan blijkt te werken. Kinderen die opgroeien met een Chromebook op school en thuis Disney+ bekijken op dat apparaat worden volwassen en treden aan in een zakelijke omgeving. Dan moeten er ook daadwerkelijk tools zijn om die toetreding te ondersteunen. Google biedt al langer voor IT diverse methoden om Chromebooks te beheren, al dan niet in combinatie met andere BYOD-apparaten, waaronder Windows-pc's, Macs en iPhones.
Klanten namen voor zulke opties een Enterprise- of Education-licentie en krijgen daarmee G Suite en alle aangesloten beheeropties daarbinnen. Licenties golden voor individuele beheerde apparaten en zijn geldig gedurende de hele levenscyclus ervan. In de Google Beheerdersconsole (ook bekend als de Google Chrome Management Console) stelde je policy's in om bijvoorbeeld rollen toe te wijzen, standaardapps toe te voegen, applicaties voor gebruikersgroepen te blokkeren of verwijderen, updates beheren - en werden meer functionaliteiten geboden die systeembeheerders vereisen.
Dat gaat in de huidige strategie anders en flexibeler. Het oude concept van disparate oplossingen en een breed scala aan opties voor verschillende types organisaties is vervangen door een overzichtelijker concept: Chrome Enterprise. Dit platform biedt integratie met bestaande infrastructuren (Active Directory, Single Sign-On-oplossingen, MDM-beheer etc) en koppelt Google-accounts die aan de bestaande AD.
Bij apparaten in het Chrome Enterprise-programma kunnen fabrikanten specifieke zakelijke features toevoegen. In het geval van HP gaat het bijvoorbeeld om diens eigen Device-as-a-Service tooling waarmee bedrijven de verschillende platforms, waaronder apparaten met Chrome OS, bedrijfsbreed kunnen uitrollen. Chrome Enterprise biedt uitgebreidere manieren om data te beveiligen, integreert met leveranciers van SSO-oplossingen en levert een cloudgebaseerde beheerconsole om orkestratie te versimpelen (PDF).
Onder meer Dell en HP brachten de eerste Chromebooks specifiek voor zakelijke uitrol uit. Hardwarematig zijn deze niet zo gek veel anders dan de consumentenedities (ze zijn standaard wel voorzien van de beste opties, bijvoorbeeld 8 GB werkgeheugen in plaats van het voor Chromebooks meer gebruikelijke 4GB) behalve dan dat ze modulair zijn. Een Enterprise-versie zou je bijvoorbeeld later kunnen upgraden naar 16 of 32 GB RAM, waar een consument vast zit aan zijn of haar geheugenkeuze bij aanschaf.
Maar het voornaamste verschil met Chromebooks voor consumenten is dat deze zakelijke versies direct zijn gekoppeld aan het Chrome Enterprise-platform, compleet met inbegrepen zakelijke licentie, de daarbij behorende G Suite-apps, Google Drive Enterprise, beheerdersconsole en wat voor enterpriseplatform de fabrikant eventueel zelf nog toevoegt, zoals VMware Workspace ONE bij Dell of HP's DaaS.
De toekomst
Google introduceerde Chrome Enterprise in 2017 als losse dienst voor zakelijke klanten die Chromebooks aanschaften. Met de komst van high-end laptops van belangrijke zakelijke fabrikanten met meegeleverde Enterprise-licentie en tooling is de tweede helft van dit jaar de drempel veel lager voor bedrijven om hier gebruik van te maken. Bovendien wordt een Chromebook geschikter voor IT, met zakelijke support, beheerfeatures, ontwikkelaarsopties en functionaliteiten voor front-office IT.
Op deze manier proberen Google en zijn partners een ecosysteem op te zetten dat de Chromebook een logische keuze maakt in een bedrijfsomgeving. Het grote nadeel van een eventueel succes is dat we te maken krijgen met een gigantische monocultuur voor bedrijven, met smartphones, tablets, beheersystemen, clouds en werkstations allemaal van dezelfde leverancier. Google zou op die manier in de jaren dertig zijn wat Microsoft voorheen was en dat zal een hoop systeembeheerders niet onverdeeld gelukkig maken.
We moeten natuurlijk nog zien of dit zijn vruchten gaat afwerpen, maar het is duidelijk dat Google inmiddels is voorbereid op een tijdperk waarin een nieuwe generatie werknemers, opgegroeid met Chromebooks op school, aan de slag gaat in het bedrijf.
Good information thank you
Reageer
Preview